a)   Vakum kontrolü:

Ayar tezgâhı ortalama 500 - 600 dev/dak da çalıştırılır, Normal ya­kıt akısı temin edildikten sonra, giriş musluğu kapatılır. Bir dakika içinde vakum metrede okunan değer 0,25 kg/cm- veya daha az olmalıdır.

b)  Basma basıncı kontrolü:

Vakum kontrolü yapıldıktan sonra giriş musluğu açılır. Bir miktar yakıt akışı temin edilir ve daha sonra çıkış musluğu kapatılır. Bu du­rumda manometrede okunan değer 1,5 ile 3,5 kg/cm- arasında olmalıdır.

c)  Sızdırmazlık kontrolü:                                                                       

Pistonlu tip besleme pompalarında itici piminin (irtibat çubuğu­nun) boyuna olan yakıt kaçağını anlamak için yapılan bir kontroldür.

Besleme pompası sökülmüş durumda iken çıkış rekoruna bir kör tapa takılır. Giriş tarafı ayar tezgâhının basınçlı yakıt devresine bağlanır. Yakıt basıncı 25 kg/cm- ye yükseltilir, itici pimi sonunda 15 saniyeden kısa bir zamanda bir yakıt damlası oluşuyorsa, itici pimi ve yuvası aşın­mıştır.

d)  Debi kontrolü:

Basma basıncı kontrolü yapılıp istenen basınç elde edildikten sonra bu kontrol yapılır. Bu kontrolde ayar tezgâhı belli bir devirde döndürü­lür. Besleme pompası çıkışından akan yakıt bir ölçülü kapta toplanır. Bu yakıtın miktarı katalogda verilen değerde olmalıdır, örneğin;

Ayar tezgâhı 500 - dev/dak da dönerken, 300 basmada tüpte 900 cm³ yakıt toplanmalıdır.

B.4  Besleme Pompalarının Arızalan:

Besleme pompaları çeşitli tiplerde olduğundan, arızalan da ayrı ayrı incelenir.

a)  Pistonlu tip besleme pvnıpalarının  arızalan:

1 — Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.

2 — Giriş ve çıkış supapları bozulur, kaçırma yapar.

3 — Piston yay basıncı zayıflar veya yay kırılabilir.

4 — Piston ve silindir aşınır.

5 — Durulama kabındaki filtre tıkanır.

6 — Kam veya makaralı itecek aşınır.

7 — itici çubuğu (irtibat çubuğu) ve yuvası aşınır.

b)  Diyaframh tip besleme pompalarının arızalan:

1 — Rekor ve bağlantılar sızdırabilir,

2 — Giriş ve çıkış supapları bozulur, kaçırma yapar.

3 — Diyafram arkasındaki açık hava deliği tıkanır.

4 — Diyafram delinir.

5 — Diyafram yay basıncı zayıflar veya yay kırılabilir.

6 — Kam ve manivela aşınır.

7 — Durultma kabındaki filtre tıkanır.

c)   Dişli tip besleme pompalarının amaları:   '

1 — Rekor ve bağlantılar sızdırabilir..

2 — Dişli ile gövde arasında boşluk artar.

3 — Dişli ile kapak arasında boşluk artar.

4 — Emniyet supabı yay basıncı zayıflar.

d)  Paletli tip besleme pompalarının  amaları:

1 — Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.

2 — Paletler aşınabilir.                                                                                                                                                                                                                                                                                                                         3 — Emniyet supabı yay basıncı zayıflar.

C. FİLİTRELER

C.1 Görevleri:

Filtreler, yakıt sisteminin iyi süzülmüş yakıtla uzun bir zaman arızasız olarak çalışmasını temin eden parçalardır.

Dizel yakıtı olan motorinin viskozitesi benzine göre yüksektir ve sa­kızlaşmaya müsait, dağıtım esnasında ayıklanamayan küçük parçaları bünyesinde taşır. Ayrıca yakıt rafineriden motorun deposuna gelinceye kadar bir çok yer ve depo değiştirir. Gerek bu yer değiştirmelerde, ge­rekse depolardaki havalandırma deliklerinden pislik, su ve toz zerreleri de yakıt içine girerek yakıtı pisletir.

Yakıt süzülüp temizlenmeden bu durumuyla kullanılacak olursa, mo­torun kalbi sayılan pompa ve enjektörler kısa zamanda hasara uğrar. Çünkü, pompa elemanları, basma ventilleri ve enjektör memeleri çok has­sas çalışan parçalardır .Bunlar birbiri içerisinde 0,001 mm boşlukla ça­lışırlar. En küçük bir toz zerresi bile bu parçaların çizilmesine, aşınma­sına ve arıza yapmasına -yol açar. Böylece de motor arızalanarak işten kalır, büyük masraflar doğurur.

Sonuç olarak filtreler, motorun düzgün ve arızasız olarak uzun zaman çalışmasını temin eden, yakıt sisteminin en önemli ve en çok dikkat edil­mesi gereken parçalarından birisidir.

C.2    Fititrelerin Çeşitleri ve Yapıları:

Filtreler içlerinde kullanılan elemanlara göre çeşitlere ayrılır. Bun­lar:

a)  Metal elemanlı filtreler

b)  Metal elemanlı olmayan filtreler.

a)   Metal elemanlı filtreler:

Metal elemanlı filtreler, aralarında çok a? boşluk bırakılan madeni disklerin üst üste sıralanmasıyla yapılır (Şekil: 4-13). Diskler iki kade­meli olup, büyük zerreler dışta, küçük zerreler ise iç disklerde tutulur. Ayrıca her iki disk arasına pislik sıyırıcı bıçaklar yerleştirilmiştir. Za­man zaman ortadaki mil döndürülerek diskler arasındaki pislikler sıyırır  ve dipte toplanır. Sonra da temizleme tapası açılarak bu pislikler bo­şaltılır.

1 — Geri dönüş rekoru

2 — Hava alma vidası

3 — Filtre kapağı

4 — Giriş rekoru

5 — Conta

6 — Kağıt eleman

7 — Eleman gerdirme yayı

8 — Temizleme tapası

9 — Gövde

10 — Çıkış  rekoru

11 — Kapak tespit somunu                                  

Şekil : 4 -15 Katlanmış kağıt     elemanlı filtre