DİZEL YAKIT SİSTEMİ
Nereden Yazdırıldığı: Peugeot Turkey Fan Club
Kategori: PEUGEOT TÜRKİYE MODİFİYE PLATFORMU
Forum Adı: Modifiye ve Tuning Bilgileri
Forum Tanımlaması: performans arttırıcı işlemler ve parcalarla ilgili gerekli bilgiler
URL: https://forum.peugeotturkey.com/forum_posts.asp?TID=3372
Tarih: 26 Temmuz 2025 Saat 20:37
Program Versiyonu: Web Wiz Forums 12.07 - http://www.webwizforums.com
Konu: DİZEL YAKIT SİSTEMİ
Mesajı Yazan: Guests
Konu: DİZEL YAKIT SİSTEMİ
Mesaj Tarihi: 21 Kasım 2008 Saat 22:11
YAKIT SİSTEMİDaha önce görüldüğü gibi dizel motorlarında yanma, sıkıştırma sonunda sıkışan, sıcaklığı ve basıncı artan hava içine yakıtı basınçlı olarak püskürtmekle sağlanmaktadır. Bunu sağlamak için de sağlam ve çok hassas olarak çalışan birçok parçaların toplandığı bir sisteme gerek vardır ki, bu da dizel yakıt sistemidir. işte bu bölümde, dizel motorlarım benzin motorlarından ayıran en farklı sistem yani yakıt sistemî görülecektir. Dizel motoru yakıt sistemleri büyük sabit tesislerde, hareketli araçlarda ve endüstri uygulamalarında yerleştiriliş bakımından farklılık gösterirler. Ancak bunların hepsini ayrı aynı inceleme olanağı yoktur. Bu nedenle bu bölümde daha çok ortak özellik taşıyan yakıt sistemlerini oluşturan parçalar ve bu parçaların yapım Özellikleri, çalışma şekilleri, arızalan ve ayarlan üzerinde durulacaktır. A. YAKIT SİSTEMİNİM PARÇALARI A. l Yakıt Sisteminin Tanımı ve Sistemdeki Ana Parçalar: Dizel motorlarında motora gerekli yakıtı depolayan, temizleyen ve yeterli miktarda silindire püskürten sisteme, YAKIT SİSTEMİ denir. Bugün değişik yapıda yakıt sistemleri varsa da, sistemi oluşturan ana parçalar hepsinde aynıdır. Bu parçalar : a) Yakıt deposu b) Besleme pompası c) Filtre d) Yakıt pompası e) Yüksek basınç boruları f) Enjektörler g) Geri dönüş ve sızıntı borularıdır. Daha çok taşıt dizellerinde kullanılan tipik bir yakıt sisteminin parçalan şekil: 4 -1 de görülmektedir. Sistemin çalışmasını şekilden takip ederek kısaca görelim. Besleme pompasının depodan emdiği yakıt, yaklaşık olarak 0,5 -1,5 kg/cm- basınçla filtreye gönderilir. Burada süzülen ve içindeki pisliklerden temizlenen yakıt, yakıt pompasına gelir. Yakıt pompası, basıncını yükselttiği (80-400 kg/cm- ye) ve miktarını ölçtüğü yakıtı yüksek basınç boruları ile enjektörlere gönderir. Enjektörler de bu basınçlı yakıtı yanma odasına püskürtürler. Enjektörlerden sızan ve pompanın gereksinmesinden fazla olan bir kısım yakıt, geri dönüş ve sızıntı boruları ile depoya geri gönderilir. Besleme pompasının depodan emdiği yakıt, yaklaşık olarak 0,5 -1,5 kg/cm- basınçla filtreye gönderilir. Burada süzülen ve içindeki pisliklerden temizlenen yakıt, yakıt pompasına gelir. Yakıt pompası, basıncını yükselttiği (80-400 kg/cm- ye) ve miktarını ölçtüğü yakıtı yüksek basınç boruları ile enjektörlere gönderir. Enjektörler de bu basınçlı yakıtı yanma odasına püskürtürler. Enjektörlerden sızan ve pompanın gereksinmesinden fazla olan bir kısım yakıt, geri dönüş ve sızıntı boruları ile depoya geri gönderilir. Yüksek basınç borusu  Yakıt deposu
Şekil: 4 -1 Dizel yakıt sistemi ve parçaları A.2 Yakıt Depoları: Yakıt depolan, motorun günlük gereksinmesinden biraz fazla yakıtı temiz ve emniyetli bir şekilde depolayacak kapasitede çelik saçtan yapılır. Paslanmasını önlemek için kurşun-kalay alaşımıyla kaplanır. Genellikle otomobil ve küçük tonajlı kamyonlarda taşıtın arkasına, büyük tonajlı kamyon, otobüs ve ağır iş makinalarında ise taşıtın sağ veya solunda şasiye tespit edilir. için bir. Depodaki yakıt seviyesi, şamandıralı bir gösterge ile kontrol edilir. Deponun dibinde su ve tortuların birikmesi için bir tortu çukuru ve boşaltma musluğu vardır. Ortalama 500 saatlik çalışmadan sonra bu musluk açılarak su ve tortu boşaltılır. Ayrıca depoda, depo dibindeki su, tortu ve pisliklerin sisteme gitmesini önlemek için dipten 3,5 - 5 cm kadar yukarıda olan bir çıkış borusu ve bir de gen dönüş borusu vardır. Ağır taşıt depolarında, yakıtın çalkalanmasını önlemek için üzerinde delikler olan tampon plakalar (bölmeler) vardır. Depo üzerinde bulunan havalandırma düzeni, depodaki yakıt üzerinde devamlı açık hava (atmosferik) basıncının bulunmasını temin eder. Depolama şekilleri: Dizel motorlarında yakıtın depodan sisteme gönderilmesi iki şekilde olur. Bunlar: a) Yükseklik farkı ile b) Besleme pompası ile a) Yükseklik farkı ile depolama: Bu tiplerde depo, motor seviyesinden yukarıya yerleştirilir ve yakıtın depodan sisteme gitmesi yükseklik farkı ile temin edilir (sekil: 4 -3a). Daha çok sabit tesislerde, bazı traktörlerde ve küçük motorlarda bu .sisteme rastlanmaktadır.
a) Yükseklik farkı ile
Şekil : 4 - 3 Depolama şekilleri b) Besleme pompası ile depolama : Genellikle hareketli araçlarda görülen bu sistemde depo, motordan daha düşük bir seviyededir (şekil: 4-3 b). Yakıt depodan besleme pompası ile emilir, filtre yoluyla yakıt pompasına basınçlı olarak gönderilir. Ancak bu sistemlerde yakıt deposu ile besleme pompası arasında en fazla 2 metre yükseklik farkı olmalıdır. Bundan fazla fark olması durumunda boruda oluşacak yakıt buharları, yakıtın akışını engeller. A-8 Alçak Basınç Boruları: Yakıtın depodan alınıp, besleme pompası ve filtre yoluyla yakıt pompasına kadar temiz ve emniyetli bir şekilde taşınmasını temin eden borulardır. Tel örgülü kauçuk, plastik, çelik ve bazen de bakırdan yapılır. Bu boruların seçiminde; yakıtın basıncı, esneme durumu ,iç ve dış etkilerden etkilenmesi göz önüne alınır, örneğin, bakır borular yakıt içindeki kükürtle kimyasal reaksiyona girerek oksitleyici ve sistemi tıkayıcı etki yapar. Alçak basınç borularının iç ve dış çapları, motorun çalışmasını engellemeyecek şekilde seçilmeli ve yakıt akışını engellememesi için de kıvrımlarda keskin köşe yapılmamalıdır. Yakıt sistemlerinde kullanılan alçak basınç borularının yakıt pompası tipine göre iç ve dış çaplan aşağıda verilmiştir. Yakıt pompası tipi Boru iç çapı Boru dış çapı
A.4 Rekorlar: Alüminyum, bakır, prinç ve çelikten yapılan rekorlar, boruların borularla veya boruların parçalarla birleştirilmesini temin ederler. Rekorla boruların birleştiği yerlerde sızıntı olmaması için borulara, özel havsa açma aletleriyle havşalar açılır veya sıkma halkaları kullanılır. Rekorlar sökülüp takılırken daima çift ve uygun anahtar kullanılmalıdır. A.5 Sızdırmadık Pullan : Gerek sisteme hava girmesini, gerekse yakıt sızıntısını önlemek için bağlantılarda kullanılan dairesel ve ortası delik parçalardır. Çok iyi conta görevi yapabilmeleri için yumuşak malzemelerden yani bakır, alüminyum ve plastikten yapılırlar. Bir kere kullanılan pullar esnekliklerini kaybettiklerinden ikinci defa kullanılmazlar. B. BESLEME POMPALARI B.1 Görevleri: Yakıt pompalarının emme kabiliyetleri olmadığından bunlara yakıtın basınçlı olarak gönderilmesi gerekir. Bu nedenle bu işi, hemen hemen her yakıt sisteminde bulunan besleme pompası yapar. Yani yakıtı depodan emer ve basınçlı olarak filtre yoluyla yakıt pompasına gönderir. Bugün kullanılan besleme pompaları yakıtın basıncını, küçük motorlarda 0,5 -1,5 kg/cm2 ye, büyük motorlarda ise 1,5 - 3 kg/cm2 ye yüksel tirler. Kapasiteleri, motorun harcayacağı en fazla yakıt miktarını karşılayabilecek kadardır.
B.2 Besleme Pompalarının Çeşitleri ve Çalışmaları: Dizel yakıt sistemlerinde kullanılan besleme pompaları; a) Pistonlu (plancırlı) tip, b) Diyaframlı tip, c) Dişli tip, d) Paletli tip, olmak üzere 4 çeşittir. Bunlardan pistonlu ve diyaframlı tip en çok kullanılır. a) Pistonlu (plancırlı ) tip besleme pompalan: Pistonlu tip besleme pompalarına Bosch tipi yakıt sistemi kullanılan dizel motorlarında çok rastlanır. Genellikle bunlar yakıt pompası üzerine monte edilir. Şekil: 4 - 4 de böyle bir pompanın komple kesiti, şekil: 4 - 5 de ise sökülmüş durumdaki parçaları görülmektedir. Besleme pompalarında hangi tarafın giriş, hangi tarafın çıkış olduğunu anlamak için bazı işaretler vardır. Bunlar: 1 — in (giriş), out (çıkış) yazılan. 2 — Gövde üzerindeki ok işareti. 3 — El pompasının olduğu taraf giriştir. 4 — Giriş tarafında tek, çıkış tarafında ise iki delik vardır.
|
|||||||||||||||||||||||||||
Cevaplar:
Mesajı Yazan: Guests
Mesaj Tarihi: 21 Kasım 2008 Saat 22:27
|
Şekil: 4 - 4 Pistonlu tip besleme pompası Besleme pompalarında hangi tarafın giriş, hangi tarafın çıkış olduğunu anlamak için bazı işaretler vardır. Bunlar: 1 — in (giriş), out (çıkış) yazılan. 2 — Gövde üzerindeki ok işareti. 3 — El pompasının olduğu taraf giriştir. 4 — Giriş tarafında tek, çıkış tarafında ise iki delik vardır.  1 — itecek emniyet sekmam
2 — itecek makarası 3 — itecek 4 — itecek yönlendirme pimi 5 — Çıkış supabı 6 — Çıkış supabı yayı 7 — Çıkış supabı kapağı 8 — El pompası 9 — Giriş supabı yayı 10 — Giriş supabı 11 — Kaçırmazlık pulları 12 — Giriş rekor 13 — Süzgeç 14 — Piston kapağı 15 — Piston 16 — irtibat çubuğu 17 — Piston yayı 18 — Gövde 19 — Kaçırmazlık pulları 20 — Çıkış rekoru 21 — Conta 22 — itecek yayı 23 — itecek yönlendirme pimi 24 — itecek makara pimi Sekil: 4 • 5 besleme pompası parçaları
Pistonlu tip besleme pompasının çalışmasını şekil: 4-6 daki şematik şekillerden takip ederek inceleyelim. Makaralı itecek altında bulunan kamın çıkıntısı çekilip, kam ökçesi geldiği zaman, piston yayı pistonu aşağıya iter. Bu durumda oluşan basınç düşüklüğü ile yakıt depodan gelir, giriş kanalından geçerek giriş supabını açar ve yayın bulunduğu piston Ön hücresine dolar. Pistonun önünde bu durum oluşurken, pistonun arka hücresindeki yakıt da basılarak bağlantı kanalından pompa çıkışına, orandan da f ili t re yoluyla yakıt pompasına gider. 
1 — Kam mili 2 — Makaralı itecek 3 — Piston arka hücresi 4 — Bağlantı kanalı 5 — Çıkış 6 — Çıkış supabı
Şekil: 4 - 6 Pistonlu tip besleme pompasının çalışması Kam dönmesine devam ettiğinden kam çıkıntısı iteceğin altına gelince (şekil: 4-6B), piston yukarı doğru gider ve yay kuvvetini yenerek önündeki yakıtı sıkıştırır. Bu esnada yakıt basıncı etkisiyle ve konum özelliğinden dolayı giriş supabı kapanır, çıkış supabı açılır. Yakıt açılan supaptan çıkarak bağlantı kanalına ve oradan da pistonun arka hücresine dolar. Piston tekrar yay etkisi ile aşağı doğru gelirken buradaki yakıtı sıkıştırıp sisteme gönderir ve böylece besleme pompası devamlı olarak sistemi besler. Motorun devri arttığı zaman pompanın bastığı yakıt da çoğalır, basıncı artar. Fazla basınç nedeni ile herhangi bir arıza oluşmaması için fi-litre veya yakıt pompasına yerleştirilen basınç ayar supabı, yakıtın basıncını ayarlar. Bu supabın arızalanması durumunda veya kullanılmadığı sistemlerde, besleme pompası emniyet devresi sistemi korur. Emniyet devresi: Pompanın çalışmasında görüldüğü gibi yakıt, sisteme basılmadan önce pistonun arka hücresine gönderilmektedir (şekil: 4-6B). Bu hücre de irtibat kanalı vasıtası ile sistemle irtibatlıdır. Herhangi bir nedenle sistemde basınç yükselmesi olursa, pistonun  El pompası: Yakıt sisteminin onarım veya başka bir nedenle boşaltılması durumunda sisteme hava dolar. Bu hava sistemden boşaltılmazsa motor çalışmaz. Sistemi yakıtla doldurmak ve havasını almak için motor, marş motoru ile döndürülürse batarya yorulur ve zayıflar, motoru çalıştıramaz, işte bu nedenle besleme pompası girişine bir el pompası konur. Bu el pompası yalnız sistemin yakıtla doldurulması ve havasının alınmasında kullanılır. Şekil: 4-7 de böyle bir el pompası görülmektedir. Durultma kabı: Bazı besleme pompalarının girişinde bulunan durultma kabı, yakıtın pompaya girmeden kabaca temizlenmesini temin eder. Böyle bir durultma kabı ve parçalan şekil: 4 - 8 de görülmektedir. Pistonlu tip besleme pompaları tek ve çift tesirli olarak yapılır. Çift tesirli pompalar, iki giriş ve iki çıkış supabı ile donatılmıştır. Pistonun her hareketinde hem emme, hem de basma yapılır. Böylece pompanın kapasitesi artar. Bazı besleme pompalarının girişinde bulunan durultma kabı, yakıtın pompaya girmeden kabaca temizlenmesini temin eder. Böyle bir durultma kabı ve parçalan şekil: 4 - 8 de görülmektedir. Pistonlu tip besleme pompaları tek ve çift tesirli olarak yapılır. Çift tesirli pompalar, iki giriş ve iki çıkış supabı ile donatılmıştır. Pistonun her hareketinde hem emme, hem de basma yapılır. Böylece pompanın kapasitesi artar. 
Sekil : 4 • 8 Durultma kabı ve parçalan Pistonlu tip besleme pompalarının etiketleri ve anlamları: Besleme pompalarında bulunan harf ve rakamlar, bize o pompanın bazı özelliklerini bildirir, örneğin; FP KD 20 A C 143 FP Besleme pompası KD Çift tesirli (K tek tesirli) 20 Besleme pompası piston çapı . . . mm A Kullanıldığı yakıt pompası tipi C Besleme pompasının malzemesi pik (Pikten yapılmış) Harf olmadığı zaman alüminyum alaşımından yapılmıştır. 143 Yapılan değişiklik. b) Diyaframlı tip besleme pompalan: Benzin motorlarında kullanılan benzin otomatiklerinin aynısı olup ek olarak üzerinde bir elle hareket verme kolu vardır. Bu kolla, marş motoru çalıştırılmadan yakıt sistemi doldurulur ve havası alınır. Bu pompalarda kullanılan diyaframlar, yakıta dayanıklı kauçuk emdirilmiş naylon bezlerden yapılır. Çalışması: Diyaframlı tip besleme pompasının çalışmasını şekil: 4-9 dan takip Kam çıkıntısı ve manivela etkisi ile diyafram aşağı doğru inince, diyaframın önünde ve depoya giden borularda bir alçak basınç oluşur. Depodaki yakıt üzerinde l atmosferlik açık hava basıncı olduğundan, yakıt harekete geçerek diyaframın önüne dolar. Kam çıkıntısı çekilip kam ökçesi manivelaya gelince, diyafram yay etkisi ile yukarı doğru itilir. Diyaframın önündeki hacim küçüleceğinden yakıtın basıncı artar. Basınçlı yakıt giriş supabını kapatır, çıkış supabını açar ve çıkış rekorundan sisteme basılır. 
9 — Tespit pimi 10 — Manivela mafsal ı 11 — Diyafram çubuğu 12 — Elle çalıştırma kolu 13 — Diyafram yayı 14 — Diyafram 15 — Çıkış Sekil: 4 • 9 a Diyaframlı tip besleme pompasının toplu kesit görünüşü 
|
Mesajı Yazan: Guests
Mesaj Tarihi: 21 Kasım 2008 Saat 22:38
Emniyet devresi: Besleme pompası devamlı olarak sisteme yakıt basar. Motor, gücüne göre az yakıt harcadığı zaman sistemdeki yakıtın miktarı ve dolayısı ile basıncı yükselir. Bu basınçlı yakıt aynı zamanda diyaframın önünde de bulunduğundan, diyafram aşağıda basılı olarak kalır. Bu durumda diyafram hareket etmeyeceğinden pompa sisteme yakıt basamaz. Sistemdeki fazla yakıt kullanılıp basıncı düşünce pompa tekrar çalışmağa başlar. c) Dişli tip besleme pompaları: Dişli tip besleme pompalarına daha çok Amerikan yapısı dizel motorlarında rastlanır (şekil: 4-10). Dişli tip besleme pompasında bulunan iki dişliden biri döndüren, diğeri ise döndürülen dişlidir. Döndüren dişli pompayı çalıştıran mile tespit edilmiştir. Döndürülen dişli ise pompanın içinde bulunan sabit bir mile takılmış olup bir çeşit avara dişlidir. Çalışma anında bu iki dişli birbiri ile kavraşmış durumdadır ve ters yönde dönerler. Dönüş anında dişliler üzerlerindeki odacıklar yardımı ile bir alçak basınç oluştururlar. Depodaki yakıt üzerinde ise l atmosferlik açık .hava basıncı vardır. Bu basınç etkisi ile yakıt borulardan, giriş kanalından dişlilerin önüne kadar gelir ve odacıklar yardımı ile çıkışa taşınır. Yakıt bu şekilde devamlı olarak çıkışa taşındığından orada bir basınç oluşur. Böylece "yakıt basınçlı olarak sisteme gönderilir. Motorun devri arttığı zaman besleme pompasının bastığı yakıtın miktarı ve basıncı da artar. Fazla basınçlı yakıt ok yönünde giderek emniyet supabını açar ve tekrar giriş kanalına döner.  Şekil : 4 -10 Dişli tip besleme pompası
Şekil: 4-11 Paletli tip besleme pompası
d) Paletli tip besleme pompalan: Paletli tip yağ pompalarına benzerler. Distribütör tip DPA ve Roosa-Master yakıt pompalarında çok kullanılır. Yakıt, merkezden kaçık bir palet taşıyıcısı içinde hareket eden paletler vasıtası ile girişten çıkışa taşınır ve basınçlı olarak sisteme gönderilir (şekil: 4-11). B.3 Besleme Pompalanılın Kontroiları: Besleme pompalarında yapılan kontroller 4 grupta toplanabilir. Bunlar: a) Vakum kontrolü b) Basma basıncı kontrolü c) Sızdırmazlık kontrolü d) Debi kontrolü Bu kontrolların yapılabilmesi için besleme pompası, yakıt pompası üzerindeki yerine veya ayar tezgahımdaki yerine tespit edilir. Şekil: 4-12 de görüldüğü gibi giriş tarafına bir Bu kontrolların yapılabilmesi için besleme pompası, yakıt pompası üzerindeki yerine veya ayar tezgahımdaki yerine tespit edilir. vakum metre, çıkış tarafına bir manometre bağlanır. Bu durumda depo ile besleme pompası arasındaki uzaklık l metre olmalıdır.
a) Vakum kontrolü: Ayar tezgâhı ortalama 500 - 600 dev/dak da çalıştırılır, Normal yakıt akısı temin edildikten sonra, giriş musluğu kapatılır. Bir dakika içinde vakum metrede okunan değer 0,25 kg/cm- veya daha az olmalıdır. b) Basma basıncı kontrolü: Vakum kontrolü yapıldıktan sonra giriş musluğu açılır. Bir miktar yakıt akışı temin edilir ve daha sonra çıkış musluğu kapatılır. Bu durumda manometrede okunan değer 1,5 ile 3,5 kg/cm- arasında olmalıdır. c) Sızdırmazlık kontrolü: Pistonlu tip besleme pompalarında itici piminin (irtibat çubuğunun) boyuna olan yakıt kaçağını anlamak için yapılan bir kontroldür. Besleme pompası sökülmüş durumda iken çıkış rekoruna bir kör tapa takılır. Giriş tarafı ayar tezgâhının basınçlı yakıt devresine bağlanır. Yakıt basıncı 25 kg/cm- ye yükseltilir, itici pimi sonunda 15 saniyeden kısa bir zamanda bir yakıt damlası oluşuyorsa, itici pimi ve yuvası aşınmıştır. d) Debi kontrolü: Basma basıncı kontrolü yapılıp istenen basınç elde edildikten sonra bu kontrol yapılır. Bu kontrolde ayar tezgâhı belli bir devirde döndürülür. Besleme pompası çıkışından akan yakıt bir ölçülü kapta toplanır. Bu yakıtın miktarı katalogda verilen değerde olmalıdır, örneğin; Ayar tezgâhı 500 - dev/dak da dönerken, 300 basmada tüpte 900 cm3 yakıt toplanmalıdır. B.4 Besleme Pompalarının Arızalan: Besleme pompaları çeşitli tiplerde olduğundan, arızalan da ayrı ayrı incelenir. a) Pistonlu tip besleme pvnıpalarının arızalan: 1 — Rekor ve bağlantılar sızdırabilir. 2 — Giriş ve çıkış supapları bozulur, kaçırma yapar. 3 — Piston yay basıncı zayıflar veya yay kırılabilir. 4 — Piston ve silindir aşınır. 5 — Durulama kabındaki filtre tıkanır. 6 — Kam veya makaralı itecek aşınır. 7 — itici çubuğu (irtibat çubuğu) ve yuvası aşınır. b) Diyaframh tip besleme pompalarının arızalan: 1 — Rekor ve bağlantılar sızdırabilir, 2 — Giriş ve çıkış supapları bozulur, kaçırma yapar. 3 — Diyafram arkasındaki açık hava deliği tıkanır. 4 — Diyafram delinir. 5 — Diyafram yay basıncı zayıflar veya yay kırılabilir. 6 — Kam ve manivela aşınır. 7 — Durultma kabındaki filtre tıkanır. c) Dişli tip besleme pompalarının amaları: ' 1 — Rekor ve bağlantılar sızdırabilir.. 2 — Dişli ile gövde arasında boşluk artar. 3 — Dişli ile kapak arasında boşluk artar. 4 — Emniyet supabı yay basıncı zayıflar. d) Paletli tip besleme pompalarının amaları: 1 — Rekor ve bağlantılar sızdırabilir. 2 — Paletler aşınabilir. 3 — Emniyet supabı yay basıncı zayıflar. C. FİLİTRELER C.1 Görevleri: Filtreler, yakıt sisteminin iyi süzülmüş yakıtla uzun bir zaman arızasız olarak çalışmasını temin eden parçalardır. Dizel yakıtı olan motorinin viskozitesi benzine göre yüksektir ve sakızlaşmaya müsait, dağıtım esnasında ayıklanamayan küçük parçaları bünyesinde taşır. Ayrıca yakıt rafineriden motorun deposuna gelinceye kadar bir çok yer ve depo değiştirir. Gerek bu yer değiştirmelerde, gerekse depolardaki havalandırma deliklerinden pislik, su ve toz zerreleri de yakıt içine girerek yakıtı pisletir. Yakıt süzülüp temizlenmeden bu durumuyla kullanılacak olursa, motorun kalbi sayılan pompa ve enjektörler kısa zamanda hasara uğrar. Çünkü, pompa elemanları, basma ventilleri ve enjektör memeleri çok hassas çalışan parçalardır .Bunlar birbiri içerisinde 0,001 mm boşlukla çalışırlar. En küçük bir toz zerresi bile bu parçaların çizilmesine, aşınmasına ve arıza yapmasına -yol açar. Böylece de motor arızalanarak işten kalır, büyük masraflar doğurur. Sonuç olarak filtreler, motorun düzgün ve arızasız olarak uzun zaman çalışmasını temin eden, yakıt sisteminin en önemli ve en çok dikkat edilmesi gereken parçalarından birisidir. C.2 Fititrelerin Çeşitleri ve Yapıları: Filtreler içlerinde kullanılan elemanlara göre çeşitlere ayrılır. Bunlar: a) Metal elemanlı filtreler b) Metal elemanlı olmayan filtreler. a) Metal elemanlı filtreler:
Metal elemanlı filtreler, aralarında çok a? boşluk bırakılan madeni disklerin üst üste sıralanmasıyla yapılır (Şekil: 4-13). Diskler iki kademeli olup, büyük zerreler dışta, küçük zerreler ise iç disklerde tutulur. Ayrıca her iki disk arasına pislik sıyırıcı bıçaklar yerleştirilmiştir. Zaman zaman ortadaki mil döndürülerek diskler arasındaki pislikler sıyırır ve dipte toplanır. Sonra da temizleme tapası açılarak bu pislikler boşaltılır.
Bu filtrelerin süzme kabiliyetleri çok hassas değildir. Ancak 37 mikrona (0,037 mm) kadar olan parçacıkları süzebilirler. Bu nedenle tek başlarına kullanılmayıp, ikili veya üçlü filtreleme sistemlerinde birinci fi-litre olarak kullanılır. b) Metal elemanlı olmayan f litreler: Metal elemanlı olmayan fjltreler de elemanlar şu malzemelerden yapılır: 1 — Keçe 2 — Katlanmış kağıt 3 — Kağıt diskler 4 — Sık örgülü bezden torba 5 — Pamuk elyafı 6 — Kil (1) Keçe elemanlı filtre: Şekil: 4-14 de görülen keçe elemanlı filtrede eleman, blok seklinde kesilmiş ve üst üste konmuş keçelerden yapılır. Bu filtrelerin süzme kabiliyetleri 10-25 mikrona (0,010-0,025 mm) kadardır. l 
1 — Hava alma vidası 2 — Kapak tespit somunu 3 — Emniyet supabı 4 — Geri dönüş rekoru 5 — Keçe eleman 6 — Gövde 7 — Çıkış rekoru 8 — Temizlenip tapası 9 - Eleman gerdirme yayı 10 — Çıkış delikleri 11— Toplanma kanalı
12 — Giriş rekoru 13 — Kiline kapağı 14- Durultma tapası
Şekil : 4-14 Keçe elemanlı filtre Keçe elemanların avantajlı bir tarafı, sökülüp temizlenmesidir. Ortalama 50 saatlik çalışma süresinden sonra eleman motorin, gaz yağı veya karbon tetraklorürle CC1, yıkanarak temizlenir. Benzinle yıkama yapılmaz. Elemanlar 3 veya 4 kere temizlendikten sonra yenisi ile değiştirilir. (2) Katlanmış kağıt elemanlı filtre: Süzme kabiliyetleri çok iyi olduğundan bugün en çok kullanılan bir eleman tipidir (şekil: 4-15). Ortalama olarak 3-5 mikrona (0,003-0,006 mm) kadar olan parçaları süzebilirler. Kağıdın dayanıklılığını artırmak ve sudan zarar görmesini önlemek için, plastik veya reçine emdirilir. Sınırlı hacimde daha büyük süzme yüzeyi elde etmek için de körük şeklinde katlanır. Şekil: 4-16 da kağıdın katlanma şekli ve şekil: 4-17 de de katlanmış elemanda yakıtın takip ettiği yol görülmektedir.  2 — Hava alma vidası 3 — Filtre kapağı 4 — Giriş rekoru 5 — Conta 6 — Kağıt eleman 7 — Eleman gerdirme yayı 8 — Temizleme tapası 9 — Gövde 10 — Çıkış rekoru 11 — Kapak tespit somunu Şekil : 4 -15 Katlanmış kağıt elemanlı filtre ( DERS NOTLARIMDAN SİZLER İÇİN PAYLAŞILDI )
|
