osmanlı’da Paşalar Nasıl Öldürülürdü?

Osmanlı’da Paşaların Öldürülmesinde Uygulanan İşlemler

Eğer bu işlem İstanbul’da uygulanacaksa, Padişahın bir an bile yanından ayrılmayan Bostancıbaşı bu görevi yerine getirir. Eğer eyaletlerdeki bir Paşa söz konusu ise, Padişahın bazı bağışlarda bulunmak istediği bir Kapıcıbaşı ya da Bostancıların belli başlılarından biri, bu işlemi yerine getirmek için oraya yollanır. Emri götürenin yanında beş ya da altı kapıcı bulunur. Bazen Divan’ın toplandığı sırada, orada olabilmek için, zamanını ayarlar. Paşayı bularak, padişahın emrine göre, hemen anında Divan’ı toplamasını ister. Divan, Paşanın Vekili, Müftü, Kadı ve yörenin yeniçerilerinin başıyla, eyaletteki önemli hukuk adamlarından kurulmuştur. Divan toplandıktan sonra, Kapıcıbaşı paşaya, padişahın mektubunu verir. Paşa bu mektubu büyük bir saygı içinde alır, üç kez alnına sürdükten sonra açar ve okur. Verilen ölüm emrini şu sözlerle yanıtlar:

“Padişahımın emri yerine getirilecektir. Bana sadece, dua etme zamanını tanı”.

Bu süre ona tanınıp dua ettikten sonra, kapıcılar paşayı kollarından tutarlar. Bunların ağası, kemerini açıp paşanın boynuna atar. Kemer, her iki ucunda da düğümler bulunan birçok küçük ipek kordondan oluşmuştur. Kapıcıların içinden ikisi, kemerin her iki yanından uçlarını tutup, bir an içinde paşanın canını alırlar. Eğer bu işlemde kemerlerini kullanmak istemezlerse, ellerine bir mendil alırlar ve genellikle sağ ellerinin başparmaklarına taktıkları, yayı sarmaya yarayan yüzükle, ellerini gırtlağı sıkan mendilin arasına sokup, gırtlak kemiğini kırarlar. Böylece acı çektirmeden bir anda boğarlar. Ve bu kişinin de umutsuzluğa kapılmadan, kendilerine sadık olarak ölmesini sağlarlar. Türkler, öldüreceğimiz kişilere uzun zaman darağacında acı çektirdiğimizden, bizim suçluları boğma şeklimizi garip bulurlar.

Osmanlı’da Ne Zaman ve Nasıl Kafa Kesilir?

Padişah kesin olarak bir kişinin başını görmek isterse, kafası kesilip ona getirilir. Eğer uzaktan getiriliyorsa, beyni çıkarılıp kuru otla doldurulur. Ben de, bu biçimde torbalara konmuş olan Kars ve Erzurum Paşalarının kellelerini gördüm. Eğer bir kişi hakkında ölüm cezası verilmiş ise, Türkler bundan böyle onu hiç önemsemez, onu köpek yerine koyup, çok kötü davranırlar. Bu iki kafayı padişaha götürme emrini alan bir bostancı, bitkin yorgun bir durumda, benim o sıralar bulunduğum bir Ermeni köyüne gelmişti. Orada bir Fransız’ın olduğunu öğrenince adamlarından birine şarabımın olup olmadığını ve çok yorgun olduğumdan, kendisine gelebilmesi için ona verip veremeyeceğimi sormuştu. Anında ona bir şişenin içinde şarap yollamıştım. Sonra kendisiyle birlikte içmemizi rica edince onu kıramamıştım. Ve istekli olmamama karşın, bana bu iki paşanın kellesini göstermişti.

Eğer kafayı götürme emri yoksa öldürülen kişi törensiz bir biçimde gece yarısı gömülür ve bir zamanlar büyük gürültüler koparmış olan paşanın saltanatı da böylece bir anda sönerdi. Fakat belirtilmesi gereken şey, Türkiye’de her kimin kafası kesilirse kesilsin, bu işlemin kişi boğulduktan sonra yapıldığıdır. Çünkü kanın soğumuş olması gereklidir. Dine göre, bir Müslümanın kanı savaş dışında akıtılmaz.

Paşaların Servetlerinin Gerçeğe Çok Az Uyan Sayımı

Bu işlem yapıldıktan sonra emri götüren kişi, paşanın tüm servetine anında el koyar. Kendine yararlı olacak altın ve mücevherleri bir kenara ayırdıktan sonra, Divan’daki kişileri eşya sayımında hazır bulunmaları için çağırır. Sonra daha önce açıkladığım gibi, her şey hazine odalarına götürülür. Burada bulunanlar, paşanın birçok şeyinin alınmış olduğunu bilirler, fakat hiç ses çıkarmadan, karşı koymadan burada belirtilenden daha başka bir şey bulunmadığı konusunda bir imza atarlar. Bunun nedeni de, padişahın emrini getiren görevlinin saraydaki ayrıcalıklı kişilerden biri olduğundan çekinmelerindendir. Eğer öyleyse, bu kişi onların aleyhinde çalışabilir ve haklarında padişaha kötü bilgiler sunabilir. Ve bunun sonucunda hem görevlerinden, hem de canlarından olmaktan korkarlar. Bunun için, elçinin yaptıklarına göz yumarlar. Bu arada elçi, paşanın servetinden edinebileceği kadarını elde eder. Bunun yanı sıra, eşyaların sayımında bulunanlar elçinin saraya dönünce kendileri hakkında padişaha iyi bilgiler vermesini sağlamak için, ona armağanlar da sunarlar. Böylece elçi daha önceden geleneğin göz yumduğu şeyleri aldıktan başka, saraya döndüğünde görevini iyi yapmasına karşılık padişahtan da yeni ödüller alır. Ayrıca paşadan kalanlar saraya gelince, sayıma kaydedilenler içinden de hakkını alır.

Osmanlının Ölümü Soğukkanlılıkla Karşılama Nedenleri

Padişahın ölüm emrini içeren mektubunu alanın olağanüstü bir korkuya kapılacağı düşünülür. Çünkü bunu okuyan, emrin hemen uygulanacağını iyi bilir. Fakat haberi öğrenen kişinin yüz hatları pek değişmez ve şaşırmışa da benzemez. Çünkü bu görevi kabul ettiğinde, bu tür bir sonu beklemektedir ve zaten de çok az arkadaşının böyle bir sondan kurtulduğunu görmüştür. Türkler, bu ölüm emrinden hiçbir kurtuluşun olmadığını çok iyi bildikleri için, adeta duygusuz bir davranışla karşılarlar. Ayrıca, padişahın emrine çarçabuk ve körü körüne bağlılığın bir devlet yasasından çok bir din yasası olduğu onlara çok ince bir politikayla işlenmiştir. Ve sultanlarının emriyle ölünce de dosdoğru cennete gideceklerine inanırlar.

Padişahın kendisine böyle bir ölüm emrini yollayacağını hisseden biri, kaçmayı da düşünemez. Çünkü çoğunlukla paşaların hizmetindeki görevliler ve köleler casustur. Bu nedenle de paşaların kaçıp saklanmaları söz konusu değildir. Ayrıca bu görevlilerden herhangi birine bir sır vermek tehlikelidir. Çünkü onlar güzel bir davranıştan yoksun, basit ruhlu kişilerdir. Böylece paşalar için tüm geçitler kapanır. Sınırlardaki görevliler de en ufak bir fısıltıda, hemen devletten emir alıp, önlem alırlar. Zaten böyle bir emir gelmese bile, sınırdakiler kendi yargılama alanları içinde olan biten her şeyden bilgili olmak için büyük özen gösterirler. Bu arada bir açık kapı bulunsa bile, ancak tüm gece boyunca yürüyerek komşu devlete ulaşılabilir. Ve Osmanlı Devleti hemen hemen her yanından Osmanlı egemenliğinden nefret eden devletlerle çevrelendiğinden, o tarafa geçen kişinin casus olduğuna inanılır ve hiç bir zaman orada da canı bağışlanmaz.Karadan değil de, denizden kaçmak daha kolaymış gibi görünür. Oysa bu kişileri burada bekleyen tehlike daha da büyüktür. Hıristiyanların, Türkleri ve köleleri gemilerine alması yasaklanmıştır. Yasağa karşı gelenler ölüm cezasına çarptırılır. Zaten gemi demir almadan büyük çapta arama yapılır. Böylelikle Türklerin ülke dışına kaçabilmelerini sağlayan tüm limanlar kapatılmış olur. Fakat gene de bu yasağa karşın, her yıl bazı iyiliksever Hıristiyan konsolos ve tüccarların aracılığıyla, büyük sayıda kölenin kaçırıldığı görülür. İlk önce bu köleler parayla susmaları sağlanan, ülkenin içindeki Hıristiyanların evlerinde saklanırlar. Sonra, liman görevlilerine içki sunulup, eğlendirilerken köleler daha önce aranmış olan gemiye getirilirler. Ve aynı anda da yelkenler açılır. Hıristiyanlar Türklerin kendilerini denemek için, böyle bir yola başvuracaklarından çekindiklerinden, Türkler için kendilerini böyle bir tehlikeye atmak istemezler. Türkler, denizden olsun, karadan olsun, mezhep değişikliği nedeniyle kendilerine düşman olan İran İmparatorluğu dışında, Hıristiyan dinini kabul etmeden kaçmanın olanaksız olduğunu bilirler. Oysa onlar bin yaşam karşılığında bile olsa dinlerini terk etmek istemezler.

Kaynak