Araç kiti ne kadar güvenli?

Cep telefonlarının kullanılmaya başlandığı ilk yıllardan beri otomobil kullanırken cep telefonu ile konuşmanın neden olabileceği sonuçlar tartışılmaktadır. Özellikle son yıllarda cep telefonlarının hemen herkes tarafından kullanılan bir cihaz haline gelmesiyle konunun önemi daha da artmış, elde edilen verilere dayanarak bir çok ülkede otomobil kullanırken araç kiti olmaksızın cep telefonu ile konuşmak yasaklanmıştır. Son yıllarda yapılan bazı bilimsel çalışmalar ise otomobil kullanırken cep telefonu ile konuşmanın araç kiti kullanılsa bile güvenli olmadığını göstermektedir.

ABD’de Utah Üniversitesi’nde yapılan bir çalışmada, otomobil kullanırken araç kiti ile de olsa cep telefonu ile konuşanların önündeki aracın aniden durması gibi durumlarda verdiği tepkiler kanuni sınırda alkollü olarak otomobil kullanan kişilerin tepkileriyle karşılaştırılmıştır. Sonuç olarak otomobil kullanırken araç kiti yardımıyla cep telefonu ile konuşanlarda tepki süresinin belirgin olarak yavaşladığı, kaza yapma olasılığının sınırda alkollü olan kişilerden bile daha fazla olduğu gösterilmiştir. Yine Utah Üniversitesi’nde yapılan bir başka çalışma, araç kitiyle kullanılan cep telefonunun otomobil kullanırken verilen ani tepki süresini %18 uzattığını rapor etmiştir. Bu çalışmanın sonuçları da tepki süresinde ortaya çıkan gecikmeye bağlı olarak araç kitiyle cep telefonu ile konuşan kişilerin önündeki arabaya arkadan çarpma riskinin iki kata kadar arttığını göstermiştir. South Carolina Üniversitesi’nde yapılan bir başka çalışmada konuşmayı planlamanın ve konuşmanın dinlemeye göre insan dikkatini dört kez daha fazla dağıttığının ortaya çıkarılması, cep telefonunun araç kiti ile kullanılsa da otomobil kullanımı üzerinde olumsuz etkisi olduğu görüşünü desteklemiştir.

ABD’de Rhode Island Üniversitesi’nde yapılan bir çalışma konuya farklı bir yaklaşım getirmiş, otomobil kullanırken cep telefonu ile konuşma sırasında kazalara yol açabilen esas problemin elde telefonu tutarak konuşma olmadığını, cep telefonu ile konuşma sırasında çevresel görmenin çok azalması ve kişinin sadece karşısındaki bölgeyi görebilmesi olduğunu göstermiştir. Normal otomobil kullanımı sırasında kişilerin gözleriyle sık olarak ve geniş açıyla tüm yolu ve çevresini taradıkları, yoldan gözlerini en uzun süreli ayırmalarının, örneğin radyoyu ayarlarken ortalama 1.6 saniye olduğu, buna karşın araç kullanırken elleri kullanmaksızın araç kitiyle dahi cep telefonuyla konuşulduğunda çevreyi tarayıcı göz hareketlerinin çok azaldığı, kişilerin sadece karşıyı görür hale geldiği belirlenmiştir. İlginç olarak araçta bulunan bir başka kişiyle konuşmanın aynı etkiyi yaratmadığını gösteren bu çalışmanın verileri de güvenlik açısından otomobil kullanırken araç kiti ile dahi cep telefonuyla konuşulmaması gerektiği sonucunu desteklemiştir.

Harvard Risk Analiz Merkezi’nin tahminlerine göre otomobil kullanırken cep telefonu ile konuşmak trafik kazalarının %6’sında rol oynayan önemli bir faktördür. Yapılan bilimsel çalışmaların sonuçları otomobil kullanırken araç kiti ile de olsa cep telefonu ile konuşmanın güvenli olmadığını göstermektedir. Bugüne kadar elde edilen verilerin devam etmekte olan bilimsel çalışmalarla da desteklenmesi durumunda yakın gelecekte otomobil kullanırken cep telefonu ile konuşmanın tamamen yasaklanmasının gündeme geleceği öngörülebilir.