Katalizörü söktürmeyin!

Teknolojinin hızla gelişmesi ve artan nüfus artışı, tüm insanlığı yakından ilgilendiren çevre kirliliğini de beraberinde getirdi. Dünyadaki çevre kirliliğinin ciddi boyutlara varması üzerine, gelişmiş ülkelerde çevrenin kirlenmesine tepki gösteren kamuoyu oluştu. Bu tepkiler sonucunda, çevreyi kirleten sanayi kuruluşları da önlemler almak zorunda kaldı.

Çevrenin kirlenmesinde önemli payı olan otomotiv sanayi de çevreye saygılı araçlar üretmeye başladı. Egzoz sistemleri üzerinde yapılan yoğun çalışmalar sonucunda, katalitik konvertörlü otomobiller kullanılmaya başlandı. Katalitik konvertörü hemen benimseyen gelişmiş ülkeler, konvertörsüz araçların trafiğe çıkışını yasakladı ve katalitik konvertörlü araçların vergilerinde de indirimler yaparak bu tür araç seçimini teşvik ettiler.

Avrupa'da 1995 yılından bu yana katalitik konvertörsüz otomobil üretimi de yasaklandı. Avrupa'daki bu gelişmeler Türkiye'yi de etkiledi. Türkiye'de de 2000 yılından itibaren katalitik konvertörsüz araç üretilmeyecek. Ancak Türkiye'de birçok otomobil kullanıcısı katalitik konvertörünü söktürerek, çevre kirliliğine yol açıyor.

Kurşunsuz benzinin kullanıldığı otomobillerde bulunan katalitik konvertörün görevi, sıcak hava yardımıyla reaksiyon oluşturarak, yanma sonucu ortaya çıkan kirli gazları ikinci kez yakmaktır. Çevre kirliliğini önlemek amacıyla geliştirilen bu sistem, Türkiye'deki bazı otomobil sürücüleri tarafından söktürülüyor. Katalitik konvertörün yerine egzoz susturucusu veya düz bir boru monte ediliyor.

Katalitik konvertör üç nedenle sökülüyor. Katalitik konvertörün otomobilin beygir gücünü azalttığı gerekçesiyle sökülmesi en yaygın gerekçe. Bazı otomobil sahipleriyse, katalitik konvertör fiyatlarını pahalı buluyor. Bu yüzden arızalandığında yenileme yerine iptal ettirme yoluna gidiyor. Katalitik konvertörü söktürme gerekçelerinden biri de kurşunsuz benzinin yeterince yaygın olmaması.

Egzoz gazında havayı kirleten üç ana zehir bulunuyor. Hidrokarbon (HC), silindirdeki yanma sonunda tamamen yanmadan atılan yanmamış benzindir. CO (Karbon monoksit) ve NO (Nitrojen oksit) silindirde yanma anında üretilir. Katalitik konvertörün işlevi doğayı kirleten bu gazları temizlemektir. Katalitik konvertörün ayırt edici özelliği, sadece kurşunsuz benzinlere ve geliştirilmiş yakıt enjeksiyon ve elektronik ateşleme sistemine sahip taşıtlarda kullanılmasıdır.

Katalitik konvertöründeki porselen filtre, benzindeki kurşun elementini süzemediği için normal veya süper benzin kullanılması kısa sürede katalizörün tıkanmasına, yüksek hararete ve çekiş gücü düşüklüğüne neden olur. Motor aşınmış ve yağ yakıyorsa, çıkan yağ dumanları için konvertör bir temizleme işlemi yapamaz.

Bir motorlu aracın çevreyi kirletmemesi için, katalitik konvertöre sahip olmasının yanı sıra, yağ yakmayan ve hava - yakıt karışımını iyi yapan bir motoru olması gerekir. Katalitik konvertörsüz araçların egzozundan çıkan gazları zararsız hale getirmek mümkün değildir. Bu tür araçlarda yapılabilecek tek şey, çıkan zararlı gazların oranını motorun performansını etkilemeden minimuma düşürmektir. Bunun için araç sahiplerinin periyodik bakımlarını düzenli olarak yaptırması gerekir.