Hayatımızın
hemen her alanına girmiş olan motorlar ihtiyaçları karşılamak için gün
geçtikçe geliştirilmiş ve güçlendirilmiştir Mühendisler ve bilim
adamları motorları geliştirmek ; insan ihtiyaçları doğrultusunda
güçlendirmek için pek çok yönteme başvurmuşlardır
Silindir sayısını artırmışlar (3silindirli ,4silindirli
,5silindirli ,6silindirli ,8silindirli ,10silindirli ,12silindirli)
Silindir dizilimleriyle oynamışlar (Sıralı, V dizilimli, wankel
dizilim) Değişik motorlar imal etmeyi denemişler (Wankel, Boxer)
Günümüzün motorlu taşıtlarında kullanılan motorlardan elde edilen
güçlere bakıldığında , gücün motor hacmiyle doğru orantılı olarak
arttığını görmekteyiz (Güncel örnekler: Renault’un kullandığı 1400cc
75bhp sıralı 4silindirli motor , Honda’nın kullandığı Dohc1600cc Vtec
110bhp sıralı 4silindirli motor ,Opel’in kullandığı Ecotec2000cc 136bhp
sıralı 4silindirli motor) Motor hacmi büyük motorlar ; yapımının zor
olması , maliyetlerinin yüksek olması , konstrüksiyonlarının karmaşık
olması gibi dezavantajlara sahiptirler Ayrıca Dünya’daki petrol
rezervlerinin hızla tükenmesi büyük hacimli motorların üreticiler
tarafından tercih edilemez hale gelmesini sağlamıştır
Tüm bu koşullar mühendisleri aşırı besleme sistemlerini kullanmaya
yöneltmiş ve supercharger (süperşarj) , turbocharger (turboşarj)
sistemlerini motorlarda kullanmaya başlamışlardır Bu sistemler
sayesinde daha yüksek güçleri düşük hacimli motorlardan elde etmek
mümkündür Aşırı beslemeli motorları üretmek büyük hacimli motorlara
nazaran daha kolay ve ucuzdur Ayrıca aynı güçteki büyük hacimli
motorlardan daha az yakarak yakıttan tasarruf sağlarlar
Atmosferik motorların çalışma basıncı , çalıştığı ortamın hava
basıncıdır Bu değer yaklaşık olarak 1atm civarındadır Pistonun emme
strokuna başlamasıyla oluşan vakum basıncıda bu basınca eşittir Yani
atmosferik motor silindir içerisine havayı 1atm’nin altında bir değerde
alır Aşırı besleme sistemlerinin amacıysa atmosferik motorların yanma
odasına daha fazla sokmaktır Turbocharger ve supercharger sistemleri
yanma odasına daha fazla hava sokarak yakıtın tam ve yüksek verimle
yanmasını sağlarlar Turbocharger ve supercharger sistemleri aynı işi
farklı yollarla yapan aşırı besleme sistemleridirBundan sonraki
kısımlarda bu iki sistem hakkında bilgi verilecektir
SUPERCHARGER(SÜPERŞARJ) VE TURBOCHARGER(TURBOŞARJ) NEDİR FARKLARI NELERDİR?
Aşırı besleme sistemlerinden olan supercharger ve turbocharger
sistemleri aynı amacı farklı yollardan gerçekleştiren iki ayrı
sistemdir Bu iki sistemde pompa yada kompresör denilen ana elemandan
oluşur Salyangoz(Head unit) şeklindeki bu ana ünitenin amacı belli bir
devirde döndüğünde ; üzerindeki pallerin yardımıyla ortamdan devriyle
orantılı miktarda hava çekmektir Turbocharger sisteminin salyangozu
çift taraflıdır ; supercharger sistemlerinin ise genellikle tek
taraflıdır
Turbocharger sistemlerinin salyangozunun çift taraflı olmasının
nedeni ; bir tarafının türbin diğer tarafınınsa pompa görevi yapmasıdır
Türbin kısmı eksoz manifoldunan tahrik alarak belli bir devre ulaşır ;
aynı mil üstüne yataklanmış pompa kısmıysa türbin tarafının mile
ilettiği tahrikle belli bir devre ulaşarak ortamdan hava emişini sağlar
ve emme manifolduna yollar Böylece turbocharger sistemiyle yanma
odasına aynı birim zaman aralığında atmosferik motordan daha fazla hava
sokulmuş olur
Supercharger sistemlerinde ise eksoz manifoldundan tahrik alınmaz
Bu sistemler doğrudan krank milinden tahrik alırlar Krank milinden
aldıkları tahrik kullanılan ara iletim elemanına göre değişir Bu ara
iletim elemanları;
* Dişli çark sistemleri
* Kayış-kasnak sistemi
* Zincir-kasnak sistemi olabilir
Bu iki aşırı besleme sistem tahrik oluş şekillerinin
farklılıklarından dolayı ; aynı motor hacmi ve malzemeye sahip
Otto(benzinli) veya Diesel(dizel) motorlarda farklı güç katkısında
bulunurlar Turbocharger sistemleri eksoz gazını kullanmasından dolayı
motorun gücünden çalmaz ; ancak supercharger sistemleri doğrudan krank
milinden tahrik olduğundan motora sağladığı gücün bir kısmını harcar
İki sisteminde kullanıldıkları yer ve koşullara göre avantaj ve
dezavantajları mevcuttur
Alıntıdır
|