|
Klasik diferansiyeller bir terazi gibi çalışırlar
Görüldüğü gibi iki tekerlek aksını döndürmek için en az üç tane
dişli gerekir. Her iki aksın eşit dönmesini sağlayan ve
diferansiyel tamburasının içinde yer alan ayna mahruti dişlisi
ise, diğer diferansiyelin motordan kontrollü çalışan tek
parçasıdır. Otomobil yolda düz olarak giderken, tekerleklerden
herhangi birine daha fazla ağırlık binmediği için, diferansiyel
karpuzunun ortasındaki dişliler tekerleklerle birlikte
kendiliklerinden dönerler. Ancak otomobil viraja girerken, bu
dişliler devreye girerek otomobilin virajın dışındaki hızlı,
virajın içindeki daha yavaş dönen itici tekerleklerinin dönüş
oranlarının 1:1 olmasını sağlarlar.
Yukarıda sözünü ettiğimiz normal bir diferansiyelin çalışma
esaslarına ek olarak kilitli diferansiyellerde değişik birkaç
sistem vardır. Bunlardan birincisinde, küçük sürtünme pulları
diferansiyelin ortasındaki her iki tekerleğin eşit olarak
dönmesini sağlayan ve denge dişlileri olarak tarif edilebilecek
olan dişlilerin dönmelerini engellerler. Bu engelleme otomobil
yeniden düz bir şekilde gitmeye başlayıncaya kadar devam eder.
Bir başka tür de aksların (şekilde mavi renkli olan) ve
dişlilerin karpuzun içine tam olarak girmediği
diferansiyellerdeki kilit türüdür. Burada sözü edilen kısımlar
yatık olarak yerleştirilmiş baskı halkalarıyla diferansiyele
tutturulmuşlardır. Tekerleklerin dönüş hızı arttığında yani
otomobil patinaj yapmaya başladığında devreye giren bu sistem,
halkaların fren levhalarını sıkıca bastırmasıyla çalışır ve
otomobilin tekerleklerindeki dönüş momenti 1:1 olana kadar
tutar. Bu sistemin adı dönüş momentli diferansiyel kilididir.
Diğer diferansiyel tipinde ise birbirine ters yönlerde
yerleştirilmiş düz dişli çarklar, otomobil patinaj yapmaya
başladığı zaman, birbirileriyle ters yönde hareket ederek, dönüş
momenti 1:1 olana kadar kilitli kalırlar. Basit bir mantıkla
kurulmuş olan bu sistem de gelişmiş pek çok otomobilde
kullanılmaktadır. 4x4 araçlarda da bu sistemlere ek olarak
manuel ve otomatik olarak devreye sokulan kilitler de mevcuttur. alıntı
|
