SUBAP AYARI VE ÖNEMİ
SUBAP AYARI NASIL YAPILIR,NEDEN YAPILMASI GEREKİR;
Emme ve egzoz supaplarının yuvalarına tam oturduğunda, supap sapı ile supaba hareket veren parça arasına, belirli boşluk verilme işlemine supap ayarı denir.
Gereği ve Önemi:
Motor ısındıkça bütün diğer parçalar gibi, supap sistemindeki parçalar da ısınırlar. Isınan parçalarda meydana gelen boy uzaması, supapların açık kalmasına sebep olur.Yuvasına tam oturamayan supap. soğuyamaz ve yanar.
Çünkü supaplar, üzerindeki sıcaklığın % 75'ini yuvasına oturduğunda yuvaya vererek, % 25' ini de supap sapından supap kılavuzuna vererek soğurlar.Ayrıca yuvasına oturamayan supap, kompresyon kaçıracağı için motor gücünün düşmesine de sebep olur.
Verilen boşluk miktarı fazla olursa, supapların hem açılması zaman olarak gecikir ve hem de yeterince açılamaz. Bu durumda yeterli karışım silindir içine alınamadığı için motor gücü düşer ve yakıt sarfiyatının artmasına sebep olur.
Ayrıca, supap sistemindeki parçaların darbeli çalışmasına ve aşırı supap sesinin oluşmasına yol açar.
Supapların her zaman rahatça çalışabilmesi için, supap sapı ile supaba hareket veren parça arasına genleşme payı verilir.Motor çalışma ısısına ulaştığı zaman bu boşluk parçaların genleşmesiyle kapanır. Bu milimetrik boşluğa ayar yapma işine subap ayarı denir.Subap ayar değerleri her araç için farklılık gösterir.
Ayar değerleri aracın kataloğunda belirtilir.Motor sıcakken ve motor soğukken Subap ayarı değerleri ayrı ayrı belirtilir.
Katalogla belirtilen emme ve egzoz supapları için ayar değerleri sıcak ve soğuk motorlarda olmak üzere ayrı ayrı belirtilir. Supap ayarı, itici veya külbütör manivelası üzerindeki ayar vidasıyla,ayar vidası yoksa ayar şimleriyle yapılır.
UYARI: SUBAP AYARI ÇOK İNCE, HASSAS VE USTALIK İSTEYEN BİR AYARDIR.
SÜBAP AYARI :
Sübap ayarı aracınızın motoru için hayati öneme sahiptir. Öncelikle motorunuzun sübap ayarına ihtiyacı olup olmadığına birlikte bakalım. Eğer sübap sesi (şık şık şeklinde duyulur ,biri birine çok hızlı çarpan iki metal sesi verir) geliyorsa ,motorunuz çekmiyorsa ,çok yakıyorsa sübap ayarınız gevşek olabilir. Eğer motorunuz gaza bastığınız halde sanki birisi geri çekiyormuşcasına zorlanıyorsa ,gaz yemiyorsa ,çok yakıyor ve hızlanamıyorsa ,yokuş aşağı viteste iken serbest bıraktığınızda olması gerekenden az hızlanıyorsa ve sabahları zor çalışıyorsa sübap ayarınız sıkı olabilir.
Sübap Ayar Değerleri :
Her motor için sübap ayar değeri her motor için farklıdır. Aracınızın kataloğunda belirtilmiştir. Eğer kataloğunuza ulaşamıyorsanız yada sübap ayar değerleri belirtilmemişse aracınızın servisinden yada ustanızdan söz konusu değerleri öğrenebilirsiniz. Söz konusu değerler soğuk motor ve sıcak motor için farklıdır. Farklılığın sebebi ısıdan ötürü sübabın genleşmesidir. Soğuk sübap ayarı yapacaksanız aracınızı bir önceki geceden soğumaya bırakın ve hiç çalıştırmadan ertesi sabah serinlikte ayar işlemine başlayın. Biz eli söz konusu işe alışık olmayanlar için soğuk sübap ayarını tavsiye ederiz. Keza motor ateşleme sırasınıda teyit ediniz. Genellikle sıra ateşlemeli motorlarda bu sıra 1-3 ; 4-2 şeklindedir. Bu sıra ile çalışan bir motorda (motorun 8 valf olduğunu var sayıyoruz) 1. sübap egzost ,2-3. sübap emme ,4-5. sübap egzost ,6-7. sübap emme ,8. sübap egzost sübabı olacaktır (motorlar arası farklılıklar olabileceği için teyit edilmesinde fayda vardır).
UYARI: SUBAP AYARI ÇOK İNCE, HASSAS VE USTALIK İSTEYEN BİR AYARDIR.
SUBAP AYARI YAPMA;
Önden çekişli araçlar için aracınızın ön tekerini havaya kaldırın ve vitesinizi 5. vitese takıp el fireninizi çekin. Daha sonra kabutu açıp kürbüratör kapağını sökün. Sübaplar ve piyano dediğimiz sübaplara hareket veren mil mekanizması bu kapağın arkasındadır.
Motorumuzun çalışma sırasını yukarıda belirtmiştik. Bu sıraya göre 9 kuralı dediğimiz kuralı uygulayarak ayar yapacağız. Ele aldığımız motorda 1. sübap egzoz ,2. sübap emme ,3. sübap emme ,4. sübap egzoz ,5. sübap egzoz ,6. sübap emme ,7. sübap emme ve 8. sübap egzoz olacaktır. Şimdi tekeri çevirerek sübapları hareket ettireceğiz ,gözümüz 1. ve 2. sübapta olacak. 1. ve 2. sübaplar tam tepe noktada iken (bindirme noktası denilir. Bu noktada tekeri sağa yada sola hafifçe çevirdiğinizde iki sübapta hareket alacaktır. İki sübabın üst noktasında tekeri bırakın) 1 i 9 a tamamlayan sübaba yani 8. sübaba ayar yapacağız. 7. sübap için keza 2. sübaba bakacağız.
1. ve 2. sübapları bindirme noktasına getirdik. İkiside tam tepe noktasında duruyor. Biz 8. sübaba (egzoz) ve 7. sübaba(emme) ayar yapacağız. Resimde gösterilen somunu bir anahtarla tutup gevşeteceğiz ve üzerindeki vidayı tornavida ile sıkarak yada gevşeterek senteye getireceğiz. Sente çakımızdan uygun ölçüdeki senteyi seçip sübap boşluğuna getireceğiz. Sente çakısı bir bıçağın margarin keserken ele verdiği kıvam gibi bir kıvamda geçmeli. Yani tatlı sert geçmeli. Daha rahat geçişler boşluğa ,daha sert geçişler sıkılığa işarettir. Tornavida ile uygun boşluğu elde ettikten sonra artık vidanın somununu sıkabiriz. Somunu sıkarken vidanın hareket etmemesi için tornavida ile vidayı tutarken anahtar ile somunu sıkacağız. Son bir deneme ölçümü yaptıktan sonra 7. sübabı (emme) ayarlayacağız. Şimdi tekrar tekeri hareket ettirerek 3. ve 4. sübapları bindirme noktasına getireceğiz. 3. ve 4. sübaplar ikisi birden tam tepe noktada olacaklar. Artık 5.(egzoz) ve 6.(emme) sübapları aynı şekilde ayarlayabiliriz. Peşi sıra yine tekeri çevirerek 5. ve 6. sübapları binme noktasına getiriyoruz ve aynı işlemleri bu sefer 4.(egzoz) ve 3.(emme) sübaplara yapıyoruz (9 a tamamlayan sübapı seçiyoruz dikkat ettiyseniz). Şimdi sıra 1.(egzoz) ve 2.(emme) sübapların ayarında , bunun için tekeri çevirerek 7. ve 8. sübapları bindirme noktasına getiriyoruz ve 1 ve 2. sübaplara ayar yapıyoruz.
Sübap ayarı işlemimiz bitti. Artık motoru çalıştırabiliriz. Kürbüratör kapağını kapatmadan motoru çalıştırıyoruz ve sibop sesi (şık şık eden bir ses) gelip gelmediğine bakıyoruz. Anormal bir ses yada durum varsa ayarımızı kontrol ediyoruz. Ayar değerleri normal olmasına rağmen sübap sesi geliyor ise sübap başlarında aşınma yada talaş olabilir. Sübap ayar vidasını çıkarıp bir zımpara yada törpü ile şekli düzeltip tekrar ayar yapabiliriz.
Önemli NOT : Piyanoyu kesinlikle sökmeyin ,piyano montajı için tork anahtarı gereklidir. Çalışırken pistonun içine herhangi bir malzeme düşürmemek için bir pala yada gazete ile sübap boşluklarını kapatın. Kriko ile her iki tekeri kaldırmanıza gerek yoktur. Diferansiyelden ötürü tek tekeri kaldırmanız yeterlidir.
Hidrolik iticili motorlara sübap ayarı yapılmaz. Hidrolik iticiler yağ basıncıyla çalışarak ayarı kendisi yapar.Hidrolik iticili motorlarda yağın temiz, yağ seviyesinin normal değerlerd olmasına dikkat edilmesi gerekir.
UYARI: SUBAP AYARI ÇOK İNCE, HASSAS VE USTALIK İSTEYEN BİR AYARDIR.
|