Küresel kriz sıfır otomotiv pazarından sonra ikinci el pazarını da vurdu. Krizin kredi almayı zorlaştırması nedeniyle otomotivde satışlar yarı yarıya düşerken, fiyatlarda da yüzde 30'lara varan gerileme yaşanıyor. Sektörde fiyatları düşüren en önemli nedenlerden biri ise araç kiralama şirketlerinin nakit ihtiyacını karşılamak için filolarını elden çıkarma çabası.
Sektörde ekim ayı satışları 19 bin 788 adeti otomobil, 13 bin 12'si de hafif ticari olmak üzere toplam 32 bin 800 adet olarak gerçekleşerek yüzde 39,2 geriledi. Kasım ayının ilk 15 gününde 5 binin üzerinde otomobil satan sektör, ayı 17 bin adetlerde tamamlamayı öngörüyor.
Sıfır otomotiv satışlarındaki bu olumsuz tablo, şimdi ikinci el araç satışlara da yansımaya başladı. Piyasada satıcı sayısı artarken alıcı sayısı ise azalıyor. Kredilerin daralması, tüketicinin alımlarını erteleme eğilimi ve nakit ihtiyacı artan kiralama firmalarının çok sayıda araçla pazara girişi piyasanın dengesini bozdu. Sektörün tüm aktörleri fiyatlardaki düşüşe rağmen satışların olmamasından yakınıyor.

Filolar ucuza gidiyor

Sıfır otomobil satışlarının yüzde 39 gerilediğini belirten Ford Otosan Pazarlama Müdürü Serhan Turfan, ikinci elde de bu gelişmelerin yaşandığını kaydetti. Turhan, "İkinci el araç alıcısının kredi sicili genelde yenilere oranla daha da kötü. Bu durumda krediler de kısılmış durumda. Fiyatlar da yüzde 20 oranında geriledi" diye konuştu.
Intercity Kiralama Genel Müdürü Vural Ak ise kredi alamayan küçük ve orta ölçekli kiralama şirketlerinin "nakit" ihtiyaçlarından dolayı geri dönen otomobilleri çok ucuz fiyatlarla pazara sunduğunu belirtti. Ak, "Kiralık araç firmaları ellerinde kiralamadan dönen araçları nakit ihtiyacından dolayı yüzde 10-15 ucuza satıyor. Zaten piyasada fiyatlar yüzde 10-15 düşmüş iken bu durumda fiyat düşüşü yüzde 30'lara kadar çıkıyor" diye konuştu.
Otomax Genel Müdürü Cengiz Temel de, filo oluşturmak isteyen firmalar dışında piyasada hareketin azaldığını fiyatlarda ise önemli gerilemeler yaşandığını söyledi. Bu fiyat seviyelerinin bir süre daha devam edeceğini öngördüklerini kaydeden Temel, "Tüketici için alım yapmak zamanı. Özellikle pazar payı yüksek markaların ikinci el araçlarında daha çok fiyat düşüşü var" dedi. ikinci elde kredi musluklarının iyice kısıldığına da dikkat çeken Temel, "Bankaların kredi vermede en büyük riski otomobilin gerçek değerini saptama konusunda. Likidite sorunu baş gösterince muslukları da daha da kıstılar. Eskiden bize açık artırmada her hafta gelen bayii şimdi artık 2 haftada bir geliyor" diye konuştu.

Satışlar yüzde 50 daraldı

Doğuş Oto Değerlendirme (DOD) Genel Müdürü İlhami Eksin de satışlarda yaklaşık yüzde 50 azalma olduğunu belirterek, "Geçen yıl bu zamana göre bu durum olumsuz olmasına rağmen, ikinci eldeki azalmanın sıfır satışlara göre daha az olduğu gözlemliyoruz" dedi. Satışlardaki daralmanın euro bazlı araçlarda yüzde 20, YTL bazlı orta ve alt orta sınıfta 10-15 değer kaybı yarattığını söyleyen Eksin, halen vdf tüketici finansmanı kanalıyla 1998 model araçlara kadar kredi verdiklerini kaydetti. Eksin faizin euroda yüzde 1,12, YTL'de ise yüzde 2,12 civarında olduğunu belirtti.

Lükslerde işler daha kötü

İstanbul Florya'da hizmet veren Özcar Otomotiv Yöneticisi Özkan Başdemir ise ikinci el lüks otomobil satışlarında pazarın adeta durduğunu belirterek, "Euro ve doların günlük iniş ve çıkışı ikinci el lüks araç satışını çok olumsuz etkiledi. Müşteriler kurun sabitlenmesini istiyor. Çünkü kurun iniş çıkışı, fiyatları 70-80 binin üzerinde olan bu araçlarda çok büyük farklar ortaya çıkarıyor" dedi.
Lüks otolardaki fiyat düşüşünün yüzde 30'lara vardığını belirten Başdemir, "Bir ay önce 100 bin euro olan Range Rover Sport bugün 80-85 bine bırakılıyor" diye konuştu. Başdemir, ayda ortalama 10-15 olan sıfır ve ikinci el lüks oto satışlarının 5'lere gerilediğini de sözlerine ekledi.
Bağdatlılar Otomotiv ikinci el yöneticisi Celal Daldal, büyük filo sahiplerinin değişim ve nakit ihtiyacından dolayı pazara önemli miktarda oto çıkardığını vurguladı. Daldal, sıfır otomobil alamayanların bu pazara yöneldiğini ancak bu kez de kredi sorunu ile karşı karşıya kaldıklarını belirterek, "Bankalardan kredi çıkmıyor" dedi.
İstanbul Çiftkurtlar Satış Müdürü Yunus Akbıyık, bankaların ikinci elde inceleme ve kredi onaylama durumunun çok zorlaştığını belirterek, "Geçen ayı 93 adet ikinci el satışı ile kapattık. Bu ay 60'a çıkmayı uğraşıyoruz. O da çok zor gözüküyor" dedi.

Arz fazlası var, kredi yok

Otoeksper olarak Tofaş çatısı altındaki Fiat, Alfa Romeo ve Lancia markalarının yanı sıra birçok farklı markanın ikinci el oto alım satımını gerçekleştirdiklerini kaydeden Tofaş Ticari İşler Gelenel Müdürü Hakan Eren, global krizle birlikte başlayan sıfır otomobildeki daralmasının ikinci elde alışılan hareketlenmeyi yapamadığını dile getirerek şunları kaydetti:
"İkinci el pazarında en önemli sorun araç kiralama firmalarının pazara çok sayıda araçla girmesi. Bu yüzden piyasada arz fazlası var. Fiyatlar beklenmedik biçimde düştü. Buna paralel tüketiciler ise krizle birlikte bankalardan rahatça kredi alamıyor. Bu da piyasayı durdurdu."