Seçim yapılmış, yeni Meclis kurulmuş, sonuç Mustafa Kemal'in beklentisine en yakın biçimde alınmıştır.
26 Ekim 1923 akşamı Gazi Kabineyi Çankaya köşkünde toplantıya çağırdı. Bu toplantıda Başvekil Fethi Okyar'ın istifası karara bağlandı, ertesi saban haber gazete manşetlerinde yer alacaktı.
28 Ekim gecesi Çankaya'daki akşam yemeğine Latife Hanım'da katıldı. Son derece heyecanlıydı. İçi içine sığmıyordu. Çünkü o akşam yemeğinin gündemini biliyordu. Sevgili Paşası niyetlerini önce eşine heyecan ve içtenlikle anlatmıştı. Latife Hanım bu sebeple birkaç kez mutfağa inmiş, yemeklerin o akşam yaşanacak olayların şanına yakışır gibi olmasına özen göstermişti.
Mustafa Kemal arkadaşlarına, yemekten sonra Anayasa'nın (Teşkilat-ı Esasiye) bazı maddeleri üzerinde çalışacağını bildirmiş, yeni Başbakan adayı olduğu söylenen İsmet Paşa'yı da bu çalışmaya davet etmişti. İsmet Paşa bu daveti bekliyordu.
Sofrada seçim heyecanı, seçim dedikoduları, yeni seçilenler, bu kez Meclise giremeyenler hakkında konuşmalar sürüp giderken Mustafa kemal bıçağını eline aldı, doğruldu, derin bir nefes aldıktan sonra hafifçe tabağına vurarak:
-Beyler! Dedi.
O da heyecanlı, kaşları çatılmış, ama gözlerinde güleç bir ifadeyle arkadaşlarına bakıyordu. Çıt çıkmıyordu şimdi yemek salonunda.
-Beyler, yarın Cumhuriyet'i ilan edeceğiz!
Tek tek herkesin yüzüne bakarak durumu kontrol ediyordu. Şimdi sofradakiler yıldırım çarpmış gibi kalakalmıştı. Daha sonra, beyinlerde şok yaratan bu haberi alkışlamak birilerinin aklına geldi ve yemek odası bir anda sanki patladı.
Mustafa Kemal uygun bir süre bekledikten sonra açıklamasını sürdürdü.
-Türkiye Devletinin hükümet şekli Cumhuriyettir. Bunu Anayasamıza, yarınki Meclis toplantısında koyduracağız. Hazırlıklarımızı bir kere daha gözden geçirmemiz lazım.
Gerçekten de iki arkadaş bütün bir gece süren çalışmalarını sabah ezanları okunurken bitirebildiler. İsmet Paşa Mustafa Kemal'in ısrarı ile Çankaya Köşkü'nde kaldı. Birkaç saat uyudu.
|