Herkese iyi akşamlar :))

Atmosferik motor patlayıcı benzin-hava karışımını elde etmek için ihtiyacı olduğu havayı silindirlerin içerisinde aşağı ve yukarı hareket eden pistonların yarattığı basınç farkı ile emmektedir. Bu nedenle tüm devir bandında homojen bir güç ve tork artışı izlenir. Emme valfi açılır, piston aşağıya doğru hareket eden, deniz seviyesinde atmosferik 1 bar basınçla hava emilir, silindire dolarken enjektörden emme manifolduna veya silindirin içine doğrudan benzin de püskürtülür,emme valfi kapanır, silindirin içindeki benzin-hava karışımı piston tarafından sıkıştırılır, buji kıvılcımı çakar, patlayıcı karışım infilak eder ve pistonu aşağıya doğru iter, o da biyel kolu ile krankı çevirir ve volan dişlisi dönmeye başlar. Gerisi zaten bilinen hikaye. Eksoz gazının dışarıya tahliyesi için eksoz valfi açılır, piston yeniden hava emmeye başlamadan gazı dışarıya iter.

Dizeldeki çalışma sistemi de aşağı yukarı aynıdır (yakıt-hava karışımı bujinin kıvılcımı yerine ısınmadan mütevellit kendi kendini patlatır).

Turbo peki ne yapar: Turbo birbirine göbekten bir mille bağlı kanatçıklı iki pervaneden oluşur. Her pervane kendi odasında giriş ve çıkış ağızları arasında pompalama ve pompalanma görevi görür. Eksoz gazı silindirden çıkarken bir artçı kuvvete sahiptir ve bu kuvvet mesela bir pervaneyi çevirmek için kullanılabilir. Turbodaki eksoz tarafının girişinde eksoz manifoldundan gelen sıcak gazlar girer, bu gazlar turbonun eksoz pervanesini çevirir, sonra çıkıştan dışarıya alınarak eksoz boruları ve susturucuları vasıtasıyla atmosfere yayılır. Turbodaki eksoz tarafının çevirdiği pervanedeki mil emiş tarafındaki pervaneyi çevirerek pervanenın hava emme kanalında bir alçak basınç yaratmasına ve daha fazla hava emilmesine sebep olur. Alçak basınç sayesinde daha fazla hava motora emilir ve motor aynı hacimde birden daha fazla hava ile dolduğundan daha fazla güç üretmeye başlar. Anahatları ile sistem böyle çalışır.

Turbo alt devirlerde hava sevkiyatını yüksek devirlerdeki kadar verimli yapamadığından alt devirlerde kompresör, üst devirlerde de turbo kullanan sistemler de geliştirilmiştir.

Dezavantaj olarak gaza bastıktan sonra TURBO LAG dedikleri gecikme olur. Bu gaza bastıktan sonra güç artışının hemen değil de eksoz gazlarının önce turboyu çevirmesi, havanın emilmesi ve silindirlere dolması için 1-2 saniye sürenin geçmesi demek.

KOMPRESÖR (SUPERCHARGER) de bir (aşırı) hava dolum sistemidir, ancak turbodan farksız eksoz gazı ile değil, kranktan aldığı mekanik enerji ile çalışır, bu nedenle de gaza basınca hemen devreye girdiğinden güç artışı da hemen olur. Her ikisine sahip sistemlerde küçük hacimden dahi çok yüksek, daha önce ulaışlamayan, güçler elde edilebilmiştir.

1. ATMOSFERİK
2. TURBO
3. KOMPRESÖR
4. TURBO + KOMPRESÖR

Hepsinin destekçileri de vardır, karşı çıkanları da ama şu sabittir ki bir içten patlamalı motor ne kadar çok fazla hava alırsa o kadar çok güç üretir. Bazen atmosferik ama 6 silindirli bir motor turbolu ama 4 silindirli bir motordan daha fazla güç üretir. Trend ise daha az hacimle daha fazla gücü yine daha az yakıtla elde etmektir.

Tabi bunlar yüksek hızda, yüksek ısıda çalışan ve arızaya eğilimi yüksek olan parçalar. Tabi o da apayrı bir konu... Turbonun suyla soğutulanı var, yağla soğutulanı var, kompresörün vidali ya da pervaneli olanı var. Çeşit ve sayı, marka ve model kadar çok var.