Tutuşma gecikmesi süresince meydana gelen olayların, yanmanın ve dizel vuruntusunun dolayısıyla motorun performansı ve gürültüsü üzerindeki direkt etkilerinin yanı sıra, is teşekkülü gibi çok daha sonraki sonuçları bile etkilediği bilinmektedir. Dizel motorlarında yakıt, sıvı damlacıklar halinde püskürtüldüğünden karışım homojen olmamakta, tam buharlaşma için epey zaman geçmektedir. Bu zaman tutuşma gecikmesinden daha uzun olduğunda, yanma başladıktan sonra basınç yükselme hızı yüksek olmaz ve yanma olayı normal seyrinde gelişir. Ancak tutuşma gecikmesi buharlaşma süresine kıyasla eşit veya daha uzun olursa o zaman bütün karışım bir anda yanmaya hazır olacağından yanma hızı dolayısıyla basınç yükselme hızı çok yüksek olur. Buna dizel vuruntusu (diesel knock) denir.

DİZEL MOTORLARDA VURUNTUNUN ZARARLARI

Dizel vuruntusunun en önemli mahsuru yüksek hızlı bir basınç artışı ve bunu takip eden maksimum basıncın oluşturduğu gerilmelerdir. Aynı basınç seviyesine daha düşük bir basınç yükselme hızıyla ulaşılması halinde gerilme etkileri daha az olur. Şiddetli bir basınç artışının bir başka sonucu da sebep olduğu titreşimlerdir. Ayrıca yüksek basınç yükselme hızı gürültü oluşturur. Dizel motorlarında tutuşma gecikmesinin uzun sürmesi halinde basınç yükselme hızı ile maksimum basınç çok yüksek olacağından, bu motorların tasarımında bu iki faktör için sınır koymak gerekir.

DİZEL MOTORLARDA GÜRÜLTÜ

Dizel motorlar, yüksek termal verimlerine yüksek sıkıştırma oranlarında ulaşırlar. Bu, yanma odalarında çok kısa sürelerde yüksek basınçlara ulaşılması anlamına gelmektedir. Böylece oluşan basınç dalgaları piston, biyel, silindir kapağı ve krank yolunu izleyerek havaya gürültü olarak yayılır.

Yakıt, pistonun üst ölü noktaya ulaşmasından hemen önce püskürtülür, hava ile karışıp yeterli yüksek sıcaklık ve basınçta püskürtülmesinden belli bir zaman sonra tutuşur. Püskürtme ile tutuşma arasında geçen zamana “Tutuşma Gecikmesi” adı verilir. Bu gecikme, yanma gürültüsü açısından oldukça önemlidir. Tutuşma sonrası buharlaşıp hava ile karışan yakıt, çok hızlı yanar ve bunun sonucunda yüksek sıcaklık ve basınç artışı meydana gelir.

Yanma basınç dalgalarının gürültü üretme potansiyeli için bir başka gösterge, frekans spektrumudur. Silindir basıncı frekans spektrumun genel görünümü, frekansın artması ile azalan eğrilerdir.