Motorda soğuk hava sıcak havadan daha yoğundur. Bu yüzden motordan
içeri giren hava ne kadar yoğun olursa içerdeki patlama o derece
şiddetli olur. Bu sayede de üretilen güç ve tork da fazlalaşır. Otomobillerin
soğuk havalarda daha iyi performans sergilemesinin sebebi budur. Turbo
ise daha fazla soğuk havayı motora vererek performansı artırır.
Turboşarj ve Süperşarj Otomobilin performansını en üst noktaya çıkarabilmek için kullanılan iki farklı sistem vardır. Bunlar süperşarj ve turboşarjdır.
Süperşarj Süperşarj
aslında basit bir kompresördür. Dışarıdan gelen havayı basınçlı bir
şekilde içeri püskürtecek şekilde dizayn edilmiştir. Süperşarjın iki
farklı çeşitte uygulanması mümkündür. Emme manifoltu ile throttle body
arasına veya throttle body'nin önündeki hava girişine monte edilebilir.
Eğer emme manifoltu ile throttle body arasına monte edilirse,
enjeksiyon sisteminde mekanik bir değişiklik yapmadan benzin akışının
ayarlanması mümkün olur. Bu genellikle yarış otomobillerinde de tercih
edilen daha pratik bir sistemdir. Eğer süperşarj throttle body'nin
önünde monte edilirse, gelen basınçlı havayı karşılamak için normalden
daha yüksek basınçla yakıt püskürtülmesi gerekecektir.
Çalışma sistemi Süperşarjın
içindeki kompresör çalışma gücünü yine motor kayışlarından ve
dişlilerden alır. Bu çalışma için turboşarja göre daha fazla güç
gerektiren bir sistemdir. Ayrıca sağladığı sıkışma sebebiyle motorun çabuk yıpranmasına sebep olmaması için motor kompresyon oranı pistonların değişmesi suretiyle düşürülmelidir.
Süperşarj daha fazla benzin tüketebilir Aynı
silindir hacminde ve aynı yanma odalarına sahip iki motordan, süperşarj
uygulanmış olan motor aynı büyüklük içinde daha fazla sıkıştırma ile
çalışacak ve daha fazla benzin yakacaktır. Buna karşılık turbo
uygulamasındaki kadar yüksek güç veremeyecektir.
Turboşarj'a göre avantajlı Turboşarj
uygulamasında, turbonun devreye girmesi için yanan gazın geri dönmesi
ve türbünü doldurması gerekmektedir. Fakat süperşarj uygulamasında
turbonun devreye girmesi için gereken zaman ve motor devri, süperşarjın
devreye girmesi için gerekmemektedir. Gaz pedalına ilk basıldığı anda
açılan süperşarj, en alt devirden itibaren gücünü gösterecektir.
Turboşarj Turboşarj,
egzoz gazı ile çalışan bir süperşarj olarak tanımlanabilir. Gücünü
süperşarj gibi kayışlardan ve dişlilerden değil, egzoz gazının
basıncından alır. Yanma odasında patlayan hava benzin karışımı, gaza
dönüşerek egzoz süpaplarından egzoz manifoltuna doğru
itilir. Bu aşamada egzoza giden gazın basıncı, yol üzerindeki turbonun
pervanesini döndürür ve bu yönlü pervane sayesinde gazın önemli bir
kısmı türbüne girer.
Türbün dolar Türbün
basınçlı gazla dolduğu andan itibaren ters yöndeki kompresör pervane de
basınçla dönmeye başlar. Gazı, basınçlı bir şekilde, dışarıdan alınan
ve emme manifoltuna giren temiz havanın üzerine püskürterek motora
giren toplam hava yoğunluğunu ve basıncını normalin yaklaşık yüzde 50
daha üstüne çıkarır. Bu da içeri giren havanın benzinle birlikte
ateşlendiğinde çok daha şiddetli bir patlama gerçekleştirmesini sağlar.
Motor patlayabilir Süperşarjda olduğu
gibi, turboda da motor kompresyon oranı atmosferik motorlara göre daha
düşük tutulmalıdır. Aksi takdirde yüksek basınçtan dolayı motor çabuk
yıpranacak ve hatta çok zorlandığı durumlarda motorun patlama riski
ortaya çıkacaktır. Turbo uygulaması, motorun pistonları ve gerekiyorsa
diğer aksamının da uygun şekilde değiştirilmesi suretiyle yapılmalıdır.
Gücün yüzde 50'lere varan artışına dayanma ihtimali zayıf olan şanzıman
ve aktarma sisteminin de değiştirilmesi gerekebilir.
Kullanımdan sonra soğutulması şart Turbo
motorlar kullanılırken dikkat edilmesi gereken bir başka husus ise
otomobili yüksek devirlerde kullandıktan sonra motor stop edilmeden
önce kısa bir müddet de olsa rölantide çalıştırılarak, türbünün
boşalması ve soğumasına izin verilmesidir. Aksi takdirde gazın
sirkülasyonu esnasında türbün boşalmadan bir miktar gaz içerde
hapsolacak ve zaman içinde turboyu ciddi şekilde yıpratacaktır. Turbo
uygulamasının motorda çok daha fazla yük ve yüksek ısılara yol açacağı
ve bunun için intercooler uygulamaları veya diğer soğutma yöntemleri
gerektiği unutulmamalıdır.
Fabrika çıkışı otomobillerde kullanılıyor Turbo
uygulaması özellikle ülkemizdeki otomobil modellerinde süperşarjdan
daha yaygındır. Bu uygulamanın bir çok zaman Avrupalı standart
otomobillerde fabrika çıkışı uygulandığı da görülmektedir. Örnek olarak
VW'nin 1.8 litre hacimli 125 beygir güç üretebilen motoruna uygulanan
çok küçük türbünlü bir turbo ile 1.8T motorunu yarattığı ve 150 beygir
güç ürettiği bilinmektedir.
Alıntıdır....
------------- Beni sevmek için programlanma devrelerini yakarım...
|